Sosyal Para

Merkezi olmayan blockchain tabanlı bir yapı ile halihazırdaki finans dünyası arasındaki geçiş ve gelecekte neler olabilir meselesini Vitalik Buterin[1] yazısında incelemiş.Okumak isteyenler yazının altındaki linkten yazının tamamını okuyabilir. Burada biz özetle bazı noktalara temas etmek istiyoruz.

Dünyaki toplam yıllık para arzı(M2, M3) yaklaşık 40 trilyon USD. Bu para dolar bazında ortalama 1.5% enfasyona uğruyor. Şimdi bir an bu tüm paranın kripto para birimlerinden ibaret olduğunu düşünelim. Kripto para birimleri de aynı oranda enflasyona maruz kalacaklardır. Ayrıca dünyadaki 0.8%'lik ölüm oranı ve ölenlerin yaklaşık 1/3ünün sahip olduğu kripto para birimlerinin bir daha bulunamayacak şekilde kaybolabileceğini düşünelim. Bir de ölüm oranlarının yaşlılarda daha fazla olmasını ve yaşlı ölen insanların genel ortalamanın üzerinde bir mal varlığına sahip olduğunu buna ekleyelim. Bu yaklaşımlarımız sonucu yılda yaklaşık 2%'lik bir kripto para kaybına uğranacağı görünüyor. Bu da yaklaşık 800 milyar dolarlık muazzam bir para kaybına denk geliyor. Dolaşımdaki toplam paranın azalmaması için, 7 milyarlık bir dünya nufusu düşünüldüğünde, yılda kişi başına yaklaşık 114 dolar kripto para birimi üretilmeli. Bu 114 dolar devlet harcamalarına, para babalarına veya sistemin zaten kazananlarına verilmek yerine kişilere dağıtılabilir pek tabii ki. Bu da bir nevi "sosyal para" oluyor. Varlıklı ülkelerde yaşayan insanlar için bu miktar çok bir anlam ifade etmeyebilir.Ancak dünyada bu parayı bir yıl boyunca kazanamayacak yoksul bir çoğunluk var ve bu para onların hayatında çok şeyi değiştirebilir.

Buterin yazısını şöyle bitiriyor: "Peki bu olabilir mi?Ya öylece otur ve ne olacağını gör, ya da bunu başarmak için çalışmaya başla."

[1] https://blog.ethereum.org/2013/12/31/bootstrapping-a-decentralized-autonomous-corporation-part-3-identity-corp/

Akıllı Kontrat(Smart Contrat) Nedir?

Blockchain teknolojisi üzerinde kurulan Ethereum dünyasının getirdiği en önemli yenilik akıllı kontrat kavramıdır. Akıllı kontrat kavramını Vitalik Buterin'in[1] makalesinde anlattığı biçimiyle aktarmaya çalışalım.

Akıllı kontrat, merkezi olmayan otomatize bir yapıda, iki veya daha çok tarafın ortaya konan dijital varlıkları, belirli kurallar doğrultusunda, yeniden paylaşmasıdır. Örneğin, istediğiniz bir web sitesini bir web geliştiriciyle tüm şartlarda anlaşarak bir akıllı kontrat üzerinden belirli bir sürede tasarlatabilirsiniz. Bu örnekte kontrat, sınırlı bir süreyle iki taraf arasında anlaşılan bir akittir ve akıllı bir kontrattır. Akıllı kontratlar belirli bir zamanla sınırlanabileceği gibi, sınırsız süreli de geçerli olabilirler. Süre sınırlı kontratlar dolayısıyla taraf sayısını da sınırlayacağından akıllı kontrat sayılırlar.

Öte yandan akıllı kontratlar belirli bir zamanla sınırlanabileceği gibi, sınırsız süreli de geçerli olabilirler. Kontrata dahil olan taraflar aynı anda sınırlı sayıda veya sınırsız sayıda olabilirler. Ancak burada bir muğlaklık baş gösterir. Kontratın bir tarafının sınırlı sayıda diğer tarafınınsa sınırsız sayıda olduğu kontratlar için durum nedir? Kontratın sadece parasal çıkar sağlamaya çalışan(üretici) tarafı sınırlı sayıda olabilir mi? Buterin'in iddiası şu ki; bir kontratta eğer sadece sınırlı sayıda olan taraf, hizmet almaya çalışan müşteri tarafıysa bu bir  akıllı kontrattır. Ancak sadece ürün ve hizmet satmaya çalışan, kar etmeye çalışan taraf sınırlıysa, bu bir akıllı kontrat olamaz.

[1] https://blog.ethereum.org/2014/05/06/daos-dacs-das-and-more-an-incomplete-terminology-guide/